Wkład naukowców w rozwój danej dyscypliny opiera się na różnych przesłankach. Niekiedy jest to jedno znaczące dzieło, kiedy indziej - znacząca liczba prac naukowych tworzących system w  danym obszarze wiedzy.

Wkład Profesora dra hab. Antoniego Rajkiewicza w tworzenie i rozwój nauki o pracy i polityce społecznej pozwolił na uznanie Go przez wiele środowisk naukowych za jednego z czołowych Twórców powojennej polityki społecznej w Polsce. Przy czym wkład ten opierał się na tym, co można by określić pojęciem „Siewca idei”. Jeżeli za przewodnią ideę polityki społecznej przyjąć dążenie do poprawy jakości życia ludności poprzez poprawę warunków życia i pracy, realizację zasady sprawiedliwości społecznej - to w ten nurt niewątpliwie wpisuje się dorobek życia i dorobek publikacyjny Profesora jako Badacza, Nauczyciela i Działacza.

Pierwsze udokumentowane publikacje Profesora sięgają pierwszych lat 50. ubiegłego wieku. Był to okres zawiązany z działalnością naukowo-badawczą prowadzoną ramach prac SGPiS (poprzedzoną okresem pracy w łódzkim oddziale Szkoły Głównej Handlowej). Zakres Jego zainteresowań badawczych i naukowych poszerzał się w kolejnych latach, pozostał przy tym wierny swoim najwcześniejszym zainteresowaniom skupionym wokół problematyki zatrudnienia rozpatrywanej w różnych aspektach: struktury zatrudnienia, kwalifikacji gospodarowania zasobami pracy, polityki zatrudnienia. Towarzyszyło temu szerokie spojrzenie na problemy edukacji jako czynnika rozwojowego i związana z tym problematyka sytuacji życiowej młodzieży, w wymiarze edukacyjnym, zawodowym, miejscu w sferze pracy i w życiu rodzinnym.

Wiele uwagi poświęcał Pan Profesor warunkom życia ludności, systemom zabezpieczenia społecznego, zagrożeniom społecznym, polityce społecznej w wymiarze lokalnym. Zagadnienie polityki społecznej widział w szerokim kontekście uwarunkowań demograficznych, ekonomicznych, wyzwań wynikających z przemian ustrojowych i systemowych, w dążeniu do postępu społecznego.

Uwrażliwienie społeczne i rzetelna ocena rzeczywistości stanowiły podstawę rozszerzania zainteresowań o nowe problemy i zjawiska, zwracania na nie uwagi szerokiemu odbiorcy, nazywanie ich „po imieniu” wbrew obowiązującemu systemowi pojęć. Już w latach 50. ubiegłego wieku pojawiają się wypowiedzi na temat bezrobocia i ubóstwa. Pod koniec lat 1970., w trosce o najmłodszych Profesor sformułował „prawo małego dziecka do ciepła matczynego”, jako podstawę do wprowadzenia urlopów wychowawczych. Problemy wynikające z procesów demograficznych stały się przedmiotem Jego szczególnej troski, znajdującej swoje odzwierciedlenia w publikacjach na ten temat, coraz częściej o charakterze ostrzegawczym. Tym zagadnieniom poświęcone są kolejne publikacje charakteryzujące społeczeństwo polskie w latach 1989-1996.

Połączenie zainteresowań problemami zatrudnienia i szerzej - rynku pracy - oraz procesami demograficznymi znalazło swój wyraz w prekursorskich i licznych badaniach i analizach poświęconych migracjom zarobkowym, rozpatrywanym w różnych aspektach korzyści i strat w wymiarze makro (dla gospodarki, społeczeństwa) i mikro (dla jednostki i rodziny).

Gromadzona wiedza o zjawiskach demograficznych, ekonomicznych i społecznych oraz o potrzebie systemowych rozwiązań, wynikających z nich problemów stała się podstawą do przygotowania - w oparciu o działanie zespołowe - fundamentalnej pozycji: „Polityka społeczna”, praca zbiorowa pod redakcją naukową Antoniego Rajkiewicza, wydanej po raz pierwszy w 1970 r. i wznawianej jako następne, uzupełniane wydania. Jest ona podstawą wiedzy dla kolejnych roczników polityków społecznych.

Ta wiedza, upowszechniana była w różnych formach: publikacjach książkowych, raportach z badań, materiałach do studiowania, referatach, poprzez opracowane hasła do encyklopedii i słowników. Część zawarta jest w niepublikowanych opracowaniach monograficznych, ekspertyzach, raportach z badań, materiałach dydaktycznych, recenzjach i rekomendacjach.

Profesor Rajkiewicz jest Mistrzem syntezy; większość Jego idei i refleksji przekazywana jest w formie syntetycznych, relatywnie krótkich opracowań, upowszechnianych w formie artykułów, wywiadów, głosów w dyskusji. Jest to umiejętność wyjątkowa: przedstawienie w sposób zwarty problemu. Zawarcie ważnych myśli bez natłoku słów jest doskonałą formą przekazu, skierowaną do szerokiego i zróżnicowanego grona odbiorców. Wielość tytułów czasopism publikujących artykuły i wywiady Pana Profesora świadczy o zakresie możliwości dotarcia do różnych środowisk, ale miejscem najczęściej goszczącym Profesora na swoich łamach stał się miesięcznik „Polityka Społeczna”, czasopismo naukowe, którego Pan Profesor był współtwórcą i wieloletnim redaktorem naczelnym.

Krąg odbiorców przekazów Pana Profesora poszerzał się dzięki publikacjom w językach obcych, głównie niemieckim i rosyjskim, ale także - angielskim i francuskim. Sprzyjały temu liczne wyjazdy zagraniczne do ośrodków naukowych w Niemczech i Szwajcarii (jako stypendysta Fundacji Forda), na Węgrzech, w ZSRR, Szwecji i in. (…).

Warto zapoznać się z dorobkiem życia i dorobkiem publikacyjnym Profesora dr. habilitowanego Antoniego Rajkiewicza, przekonać się, ile słusznych myśli starał się przekazać przez dziesięciolecia swojej działalności, ile idei starał się zaszczepić wśród swoich wychowanków, decydentów i szerokiego grona odbiorców zainteresowanych problemami społecznymi i skutecznymi sposobami ich rozwiązywania. Okaże się wówczas, jak wiele z nich nie straciło nic na swojej aktualności. Do tych, które mają w większym stopniu walor historyczny, warto podejść zgodnie z często cytowaną przez Pana Profesora norwidowską maksymą - „aby mierzyć drogę przyszłą, trzeba wiedzieć skąd się wyszło”.

Zamieszczone w niniejszej publikacji opracowania wynikają z realizacji projektu badawczego KBN nr 1 H 02 C 041 12, zajmującego się zewnętrznymi migracjami zarobkowymi we współczesnej Polsce. Przygotowano je w formie maszynopisów w Instytucie Pracy i Spraw Socjalnych w Warszawie. Dzięki życzliwości J.M. Rektora prof. dra hab. Mirosława Krajewskiego przy wsparciu Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej we Włocławku, mo-gą one przybrać formę publikacji zwartej i ukazać się w większym nakładzie. Tym samym książka ta stanie się trwałym dokumentem i przekazem zgromadzonej wiedzy o jednym ze szczególnie złożonych procesów współczesnej Polski.

Od kierownika projektu badawczego Rajkiewicz A. (red.). „Zewnętrzne migracje zarobkowe we współczesnej Polsce: wybrane zagadnienia”. Włocławek: Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna we Włocławku, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, 2000, 250 s.