Szanowni Czytelnicy, oddajemy w Wasze ręce kolejny numer „Biuletynu Migracyjnego”. Numer trochę nietypowy, odchodzący bowiem od znanej doskonale biuletynowej konwencji, czyli krótkich tekstów poświęconych wydarzeniom ze świata migracji oraz artykułów problemowych. Zwiększony napływ migrantów i uchodźców do Europy w ostatnich miesiącach zainspirował nas do zorganizowania debaty eksperckiej poświęconej temu tematowi. W niniejszym numerze przedstawiamy opracowany zapis tejże debaty. Mimo, że od debaty upłynęło już trochę czasu, mamy nadzieję, że będzie on stanowił ważny element dyskusji wokół tzw. kryzysu migracyjnego.

Obserwowane od kilku miesięcy przejawy tzw. kryzysu uchodźczego w Unii Europejskiej trzeba rozpatrywać nie tylko z perspektywy działań niezbędnych do podjęcia „tu i teraz”, ale też - jeśli nie przede wszystkim - z perspektywy przyczyn nasilonych wędrówek ku Europie właśnie teraz i właśnie w taki sposób. Bez pogłębionej refleksji na temat charakteru obserwowanych zjawisk, ich złożonych przyczyn, charakterystyki strumienia migrantów i uchodźców z Afryki i Bliskiego Wschodu, roli krajów UE i krajów regionu wysyłającego (w tym tych dotkniętych bezpośrednio masowym odpływem z obszarów konfliktu) oraz już obserwowanych i potencjalnych konsekwencji tej fali uchodźców (i zapewne też migrantów) trudno w sposób świadomy kształtować optymalną reakcję na zjawisko. Trudno to również czynić bez umieszczenia tego zjawiska w szerszym kontekście napływu do Europy w minionych dekadach.
Pytania o potencjalne skutki obserwowanego napływu migrantów i uchodźców oraz o proponowane i przyjmowane rozwiązania nie mogą abstrahować od dotychczasowych doświadczeń, dostępnych możliwości oraz nastrojów społecznych w poszczególnych krajach Europy. Mimo że aż 28 z nich stanowi Wspólnotę, wypracowanie kompromisowej odpowiedzi na tzw. kryzys uchodźczy okazuje się tak wielkim wyzwaniem, że skłania do pytania o przyszłość fundamentów Wspólnoty, takich jak swoboda przekraczania granic wewnętrznych czy zasada solidarności.

Pojawiające się w debacie publicznej pytania i odpowiedzi rzadko dotykały istoty problemu, brakowało pogłębionej refleksji, a czasem po prostu wiedzy merytorycznej. Dlatego też Redakcja „Biuletynu Migracyjnego” postanowiła zorganizować debatę ekspercką, której celem było skonfrontowanie poglądów i wiedzy specjalistów zajmujących się problematyką migracyjną i międzynarodową z różnych dyscyplin naukowych; identyfikacja najważniejszych czynników sprawczych obserwowanych przepływów ludnościowych; zdefiniowanie obszarów o charakterze krytycznym (najbardziej problematycznych) oraz dyskusja na temat potencjalnych rozwiązań krótko- i długookresowych.

Debata ekspercka miała charakter zamknięty. Odbyła się w siedzibie Ośrodka Badań nad Migracjami Uniwersytetu Warszawskiego w dniu 6 października 2015 r.

Mamy przyjemność podzielić się z Czytelnikami skróconym zapisem niezwykle interesujących dyskusji w gronie zaproszonych ekspertów przez około trzy godziny. Wszystkim Uczestnikom debaty jeszcze raz bardzo dziękujemy za obecność i zaangażowanie, a Czytelnikom życzymy ciekawej lektury!

Monika Szulecka, Paweł Kaczmarczyk