Rok

Zmiany prawne

Zmiany polityczne

Zmiany instytucjonalne

1920

Wejście w życie ustawy o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców z 1920 r. (obowiązuje do dzisiaj)

1989

Wejście w życie ustawy o zatrudnieniu z 1989 r.: wprowadzenie systemu zezwoleń na pracę cudzoziemców

„Otwarcie granic”

1990

Wejście w życie umowy między rządami RFN i Polski o zatrudnieniu sezonowym: umożliwienie pracy bez zezwolenia w Niemczech przez trzy miesiące w ciągu roku, w każdym zawodzie (od 1993 r. z wyłączeniem budownictwa)

1991

Podpisanie Konwencji w sprawie statusu uchodźców z 1951 r. (tzw. Konwencji Genewskiej) i Protokołu Nowojorskiego
z 1967 r.

Podpisanie umowy o readmisji z grupą państw Schengen: wprowadzenie ruchu bezwizowego między Polską a państwami należącymi do obszaru Schengen

1991

Wejście w życie ustawy o zatrudnieniu i bezrobociu z 1991 r.: zezwolenia na pracę wydawane tylko na określony czas, określone stanowisko i określonego pracodawcę

Początek współpracy w ramach tzw. Procesu Budapesztańskiego - międzynarodowego forum konsultacyjnego w zakresie zarządzania migracjami, głównie w kontekście zagrożenia nielegalną imigracją

1993

Podpisanie porozumienia z Niemcami o współpracy w zakresie skutków wynikających z ruchów migracyjnych, w tym w zakresie pomocy finansowej udzielanej Polsce w związku z sytuacją azylową

Utworzenie Biura ds. Migracji  i Uchodźców przy Ministerstwie Spraw Wewnętrznych
(w 1997 r. przemianowany na Departament Migracji i Uchodźstwa przy MSW)

1995

Wejście w życie ustawy o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu uchwalonej w 1994 r.: wprowadzenie dwustopniowej procedury uzyskiwania zezwoleń na pracę

1997

Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach: m.in. wprowadzenie dodatkowych wymagań dotyczących przyjazdów do Polski, w tym turystycznych

Ustanowienie Rady do Spraw Uchodźców (rozpoczęła działanie od 1999 r.)

2000

Rozpoczęcie przez Polskę negocjacji akcesyjnych w obszarze „Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne”

2001

Wejście w życie ustawy o repatriacji uchwalonej w 2000 r.

2001

Wejście w życie nowelizacji ustawy o cudzoziemcach: m.in. ustanowienie Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców; wprowadzenie ochrony czasowej

Ustanowienie Urzędu do Spraw Repatriacji i Cudzoziemców (przekształcony w Urząd
do Spraw Cudzoziemców w 2007 r.)

2003

Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach  z 2003 r.: m.in. zaostrzenie przepisów wizowych

2003

Wejście w życie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP z 2003 r.: m.in. wprowadzenie zgody na pobyt tolerowany

2003

Pierwsza abolicja dla cudzoziemców nielegalnie przebywających w Polsce oraz tzw. mała abolicja (możliwość wyjazdu z Polski bez konsekwencji prawnych w wypadku nielegalnego pobytu w Polsce): trwała od 1.09.2003 r. do 31.12.2003 r.

2004

Wejście w życie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z 2004 r.

Wejście Polski do Unii Europejskiej (1.05.2004 r.)

Utworzenie stanowiska ds. integracji cudzoziemców w Departamencie Pomocy i Integracji Społecznej w Ministerstwie Polityki Społecznej

2004

Wejście w życie ustawy o pomocy społecznej: wprowadzenie do ustawy uregulowań o programach integracyjnych dla uchodźców

2004

Wejście w życie ustawy o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich UE oraz członków ich rodzin na terytorium RP uchwalonej w 2002 r. (zastąpiona ustawą z 2006 r.)

2006

Utworzenie Departamentu Polityki Migracyjnej w MSWiA (od 2016 r. Departament Analiz i Polityki Migracyjnej)

2006

Utworzenie Departamentu Migracji (DM) w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej (w 2009 r. zadania DM zostały przeniesione do Departamentu Rynku Pracy, w ramach którego powstał Wydział ds. Cudzoziemców,  a sam DM został zlikwidowany; w 2012 r. Wydział ds. Cudzoziemców został przekształcony w Wydział Zatrudnienia Cudzoziemców; w 2014 r. został dodatkowo utworzony Wydział Polityki Migracji Zarobkowych)

Utworzenie międzyresortowego Zespołu ds. Polonii i Polaków za Granicą

2006

(2007, 2008, 2009, 2014)

Liberalizacja dostępu do rynku pracy krótkoterminowej dla obywateli państw sąsiadujących z Polską na wschodzie. Obecnie możliwość zatrudnienia na podstawie oświadczeń pracodawców o zamiarze zatrudnienia cudzoziemca dotyczy okresu sześciu miesięcy w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy i odnosi się do obywateli sześciu krajów: Armenii, Białorusi, Gruzji, Mołdowy, Rosji i Ukrainy. 

Uruchomienie Europejskiego Funduszu na Rzecz Uchodźców (EFU)

2007

Liberalizacja dostępu do rynku pracy: znaczące obniżenie opłaty za rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia na pracę

Wejście Polski do obszaru Schengen; zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych lądowych i morskich (21.12)

Utworzenie międzyresortowego Zespołu ds. Migracji

2007

Druga abolicja dla cudzoziemców nielegalnie przebywających w Polsce: trwała od 20.07.2007 r. do 20.01.2008 r.

Uruchomienie funduszy unijnych w ramach programu SOLID - Solidarność i zarządzanie przepływami migracyjnymi (FGZ, EFI, EFU i EFPI).

2008

Wejście w życie ustawy o Karcie Polaka
z 2007 r.

Utworzenie Grupy Roboczej ds. Strategii Migracyjnej Polski w ramach Zespołu ds. Migracji

2008

Nowelizacja ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP: m.in. wprowadzenie ochrony uzupełniającej; nowelizacja ustawy o pomocy społecznej: przyznanie cudzoziemcom korzystającym
z ochrony uzupełniającej prawa do programu integracyjnego

Zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych obszaru Schengen w ruchu powietrznym (30.03.2008 r.)

Inauguracja rządowego programu informacyjnego „Masz PLan na powrót?”, którego głównym elementem było uruchomienie strony internetowej www.powroty.gov.pl (obecnie komponent portalu www.zielonalinia.gov.pl)

2009

Dalsza liberalizacja dostępu do polskiego rynku pracy: m.in. skrócenie procedury wydawania zezwoleń na pracę o etap uzyskiwania przyrzeczenia wydania zezwolenia na pracę, odstąpienie od tzw. testu rynku pracy w wypadku zawodów deficytowych

Wejście w życie umowy z 2008 r. o małym ruchu granicznym między Polską a Ukrainą

2010

Wejście w życie nowelizacji ustawy o systemie oświaty, umożliwiającej obcokrajowcom do ukończenia 18 lat korzystanie
z nauki na warunkach dotyczących obywateli polskich

2011

Nowelizacja ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP: m.in. wprowadzenie możliwości relokacji i przesiedleń do Polski cudzoziemców objętych ochroną międzynarodową

 Powołanie Komisji Ekspertów ds. Migrantów w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich

2012

Wejście w życie ustawy o zalegalizowaniu pobytu niektórych cudzoziemców na terytorium RP uchwalonej w 2011 r., wprowadzającej abolicję dla cudzoziemców w 2012 r.

Wejście w życie umowy z 2011 r. o małym ruchu granicznym między Polską a Federacją Rosyjską (obwodem kaliningradzkim)

Przesunięcie funduszy na współpracę z Polonią i Polakami za granicą z Senatu RP do MSZ

2012

Trzecia abolicja dla cudzoziemców: trwała od 2.01.2012 r. do 2.07.2012 r.

Przyjęcie przez Radę Ministrów dokumentu strategicznego przygotowanego w 2011 r. przez międzyresortowy Zespół ds. Migracji pt. „Polityka migracyjna Polski –  stan obecny i postulowane działania”

2012

Wejście w życie ustawy o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium RP z 2012 r.

2012

Wejście w życie nowelizacji ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy: m.in. wdrożenie do polskiego prawa tzw. dyrektywy powrotowej i tzw. dyrektywy o Niebieskiej Karcie

2012

Wejście w życie nowej ustawy o obywatelstwie polskim uchwalonej w 2009 r.

Wojewodowie uzyskują szersze uprawnienia w zakresie uznawania cudzoziemców za obywateli polskich

2014

Wejście w życie nowej ustawy o cudzoziemcach (1.05.2014 r.), uchwalonej w 2013 r. (założenia do projektu ustawy zostały przyjęte w 2011 r., a projekt ustawy - w 2012 r.): m.in. wprowadzenie jednolitego zezwolenia na pobyt i pracę oraz wydłużenie
z dwóch do trzech lat okresu, na jaki może być wydawane zezwolenie na pobyt czasowy

Przyjęcie przez Radę Ministrów Planu wdrażania dla dokumentu „Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania”

2014

Uruchomienie Funduszu na rzecz Migracji, Integracji i Azylu (FAMI), zastępującego dotychczasowe fundusz EEFU, EFI i EFPI, oraz Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego (FBW) wsparcie finansowe w zakresie granic zewnętrznych

2015

Wejście w życie nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP, m.in. umożliwiającej relokację i wprowadzającej prawo do bezpłatnej pomocy prawnej dla ubiegających się o ochronę międzynarodową

Podjęcie decyzji (lipiec i wrzesień) o relokacji i przesiedleniu do Polski kilku tysięcy cudzoziemców ubiegających się
o ochronę międzynarodową

Powołanie Biura do Spraw Kontaktów z Polakami za Granicą w Kancelarii Prezydenta RP

2015

Przyjęcie przez Radę Ministrów „Rządowego programu współpracy z Polonią i Polakami za granicą w latach 2015-2020”

2016

Wejście w życie nowelizacji ustawy o Karcie Polaka (m.in. skrócenie do jednego roku okresu pobytu na podstawie zezwolenia na pobyt stały wymaganego do uznania za obywatela polskiego

Zawieszenie małego ruchu granicznego
z Federacją Rosyjską

Utworzenie pierwszego związku zawodowego cudzoziemców (Międzyzakładowy Związek Zawodowy Pracowników Ukraińskich w Polsce przy OPZZ)

2016

Unieważnienie dokumentu „Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania” z uwagi na zmianę kontekstu migracyjnego związaną z kryzysem migracyjnym w Europie  i zwiększonym napływem migrantów zarobkowych z Ukrainy do Polski; rozpoczęcie prac nad nową strategią migracyjną Polski

2016

Przyjęcie przez ministrów spraw wewnętrznych państw Grupy Wyszehradzkiej deklaracji utworzenia Migracyjnego Mechanizmu Kryzysowego

Powołanie wewnątrzresortowego Zespołu do spraw przygotowania dokumentu „Polityka migracyjna Polski” przy MSWiA

2016

Przyjęcie przez Sejm trzech rezolucji sprzeciwiających się przymusowej relokacji cudzoziemców

2017

Wejście w życie dwóch nowelizacji ustawy o Karcie Polaka (świadczenie pieniężne dla posiadaczy Karty Polaka chcących osiedlić się, zniesienie możliwości  starania się o Kartę Polaka przez osoby mające przodków posiadających obywatelstwo polskie, ale niebędących polskiej narodowości)

Przyjęcie Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju, wskazującej priorytety polityki migracyjnej Polski i zapowiadającej stworzenie nowego dokumentu w tym zakresie

Utworzenie stanowiska ministra ds. pomocy humanitarnej jako element polityki mającej na celu poprawę sytuacji uchodźców w ich krajach pochodzenia

2017

Propozycja MSWiA nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP: m.in. plan wprowadzenia tzw. procedury granicznej (rozpatrywanie wniosków o udzielenie ochrony w ciągu 20 dni przy jednoczesnej detencję cudzoziemców), listy bezpiecznych państw pochodzenia i państw trzecich

Zniesienie obowiązku wizowego wobec obywateli Ukrainy podróżujących do UE na okres do trzech miesięcy w sprawach biznesowych, rodzinnych i turystycznych 

2017

Wejście w życie nowelizacji ustawy o repatriacji (definicja repatrianta obejmująca też członków rodzin niepolskiej narodowości, zniesienie możliwości uzyskania statusu repatrianta przez osoby mające przodków o polskim obywatelstwie, ale niebędących polskiej narodowości, ośrodki adaptacyjne dla repatriantów, dotacja dla repatriantów na cele mieszkaniowe)

2018

Wejście w życie nowelizacji ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy: m.in. zezwolenia na pracę sezonową, szczegółowe regulacje dotyczące wpisywania oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji, a także odmów wydawania zezwoleń na pracę i rejestracji oświadczeń

Przyjęcie priorytetów społeczno-gospodarczych polityki migracyjnej Polski

Starostowie uzyskują kompetencje w zakresie wydawania zezwoleń na pracę sezonową

2018

Wejście w życie zmian do ustawy o cudzoziemcach z 2013 r., dotyczących m.in. implementacji dyrektywy UE o przeniesieniu wewnątrz przedsiębiorstwa, wprowadzenia wymogu znajomości języka polskiego (poziom B1) do uzyskania zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zwolnienia z testu rynku pracy cudzoziemców starających się o zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w zawodzie pożądanym dla polskiej gospodarki

2018

Wejście w życie ustawy o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium RP z 2018 r.; bez zmian w zakresie prawa do prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców

2018

Wprowadzenie możliwości zatrudnienia cudzoziemców na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach (brak konieczności zapewnienia płacy minimalnej)

2018

Propozycja MRPiPS nowej ustawy o rynku pracy zastępującej ustawę o promocji zatrudnienia: m.in. pożyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej dla Polaków powracających z zagranicy, ułatwienia w zakresie osiedlenia i łączenia rodzin dla cudzoziemców wykonujących zawód pożądany dla polskiej gospodarki, wydłużenie okresu, na jaki może być wystawiane oświadczenie pracodawcy o powierzeniu pracy cudzoziemcowi z 6 do 12 miesięcy