Choć odsetek studentów cudzoziemskich na polskich uczelniach jest bardzo niski, to zdarza się, że to właśnie studenci z zagranicy „ratują” polskie uczelnie przed negatywnymi skutkami niżu demograficznego.

W jednej z krakowskich szkół wyższych polscy studenci mogą się czuć mniejszością: na kierunku stosunki międzynarodowe dużą grupę stanowią studenci z Ukrainy. I wcale nie chodzi tu jedynie o pozorne studiowanie, które tak naprawdę jest nadużywaniem procedur legalizacyjnych. 

Z roku na rok uczelnie wyższe coraz mocniej odczuwają efekt niżu demograficznego, który ujawnia się w malejącej liczbie kandydatów na studia. W okresie 1990-2006 liczba studentów wzrosła ponad pięciokrotnie. Jednak od roku akademickiego 2006/2007 ten trend się odwrócił: z każdym kolejnym rokiem odnotowuje się spadek. Szacuje się, że obecnie (2013/2014) studiuje ok. 1 674 000 osób, a do 2020 r. studiować będzie ok. 1 300 000. Już teraz niekiedy daje się słyszeć, że zamykane są, nawet do niedawna popularne, kierunki studiów w związku z brakiem kandydatów. A nad mniejszymi uczelniami z tego właśnie powodu krąży widmo likwidacji. Są to całkiem realne problemy i dlatego uczelnie starają się im zaradzić. Zauważa się, że oprócz podnoszenia konkurencyjności na rodzimym rynku, polskie uczelnie w obliczu niekorzystnych uwarunkowań demograficznych coraz śmielej promują się za granicą, poszukując tam możliwości pozyskania studentów.

Przykładem świadomej strategii promocyjnej, która ma przyczynić się do wzrostu wyników rekrutacji studentów zagranicznych, jest projekt Study in Krakow (SiK) zainicjowany w 2008 r. w ramach promocji tzw. Krakowskiego Ośrodka Akademickiego. Zasadniczym celem projektu jest dotarcie do jak największej liczby obcokrajowców zainteresowanych studiowaniem w Krakowie. Efekty te mają być osiągane dzięki wspólnemu działaniu, redukcji kosztów i komplementarności oferty. W projekcie oprócz Urzędu Miasta Krakowa uczestniczy bowiem osiem krakowskich uczelni: Akademia Muzyczna, Akademia Górniczo-Hutnicza, Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Wychowania Fizycznego, Politechnika Krakowska, Uniwersytet Ekonomiczny, Uniwersytet Jagielloński i Uniwersytet Pedagogiczny. Do końca 2013 r. w projekcie uczestniczyły także Krakowska Akademia im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego i Uniwersytet Rolniczy.

Ważnym elementem projektu jest rozbudowana anglojęzyczna strona internetowa Study in Krakow. Jest ona źródłem informacji na temat rekrutacji, oferty stypendialnej, polskiego systemu edukacyjnego oraz innych aspektów związanych ze studiowaniem w Krakowie. Strona zawiera uproszczone wersje w języku chińskim, hiszpańskim i rosyjskim. W ramach projektu prowadzony jest również blog oraz konta na międzynarodowych portalach społecznościowych. W roku akademickim 2012/2013 w uczelniach współpracujących w ramach projektu SiK studiowało 5 559 cudzoziemców, podczas gdy w całej Polsce - ok. 30 tys. Oznacza to, że ok. 20 proc. wszystkich studentów zagranicznych w Polsce studiowało na 10 krakowskich uczelniach współpracujących w ramach projektu SiK. Inicjatywy związane z programem można podzielić na trzy kategorie. Po pierwsze, są to wszelkie przedsięwzięcia mające na celu pozyskanie studentów z zagranicy i promocję marki Study in Krakow, w tym strona internetowa, która jest moderowana i promowana w internecie przez specjalistyczną agencję (z odnotowanymi 50 tys. wejść z ok. 150 krajów rocznie) oraz udział przedstawicieli uczelni realizujących projekt w targach branżowych (NAFSA, EAIE) i rekrutacyjnych (Turcja, Ukraina itp.) pod wspólnym szyldem SiK. Po drugie, jest to wsparcie studentów przyjeżdżających na studia do Krakowa, w tym pomoc w adaptacji w Polsce i dopełnianiu formalności. Po trzecie, projekt zakłada działania mające na celu uatrakcyjnienie pobytu w Polsce, czyli np. wsparcie w poznawaniu Krakowa i okolic poprzez organizowanie programów turystycznych, kulturalnych i rozrywkowych. Pomocna w tym względzie ma być wprowadzona niedawno karta SiK, bezpłatnie przekazywana studentom, dająca rabaty w placówkach usługowych i kulturalnych w Krakowie.

Polska staje się coraz bardziej atrakcyjnym krajem dla studentów z zagranicy. Polskie uczelnie rozpoczęły rywalizację z uczelniami zagranicznymi. W ostatnich latach także akademicka oferta programowa w językach obcych sukcesywnie się poszerza, a w wyniku działalności ukierunkowanej na obcokrajowców studenci wracający do swoich krajów, wspominają pozytywnie pobyt w Polsce i rekomendują Polskę swoim bliskim i znajomym. Uczelnie podejmują wyzwanie i rekrutują obcokrajowców indywidualnie lub łącząc się z innymi w realizacji takich  przedsięwzięć, jak projekty typu „Study in…”.                   

JM, współpr. MoS

W marcu został uruchomiony portal promujący polskie szkolnictwo na świecie: www.go-poland.pl (źródło: www.emn.gov.pl).