Do połowy października br., tj. równo pięć miesięcy od wejścia w życie przepisów umożliwiających przywrócenie obywatelstwa polskiego cudzoziemcom, którzy utracili je przed 1 stycznia 1999 r., do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych wpłynęły już 364 stosowne wnioski. W 243 przypadkach Minister wydał decyzję pozytywną, a negatywną - zaledwie w pięciu. Wprowadzone rozwiązanie, jak podkreśla m.in. Dorota Pudzianowska z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, jest przede wszystkim wyrazem dążenia do zadośćuczynienia niesprawiedliwościom okresu komunistycznego.

„Przywracanie obywatelstwa polskiego wprowadziliśmy do ustawodawstwa po długich rozmowach z Polonią i na jej prośbę” - powiedział w wywiadzie dla „Biuletynu Migracyjnego” Piotr Stachańczyk, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych. Można przypuszczać, że z omawianego rozwiązania skorzystają z jednej strony ci, którym obywatelstwo zostało odebrane, m.in. na mocy ustawy o obywatelstwie polskim z 1951 r. i 1962 r., np. w związku z naruszeniem wierności PRL. Dotyczyć to będzie głównie emigracji politycznej, w tym pomarcowej*, której uczestnicy wyjechali m.in. do Szwecji. Z drugiej strony, regulacja ta będzie atrakcyjna też dla tych, którzy zmuszeni byli zrzec się obywatelstwa polskiego, aby móc uzyskać obywatelstwo państwa zamieszkania, w którym obowiązuje lub obowiązywał zakaz posiadania więcej niż jednego obywatelstwa, co dotyczy np. Niemiec czy Austrii. Warto zauważyć, że będą to osoby, które z Polski wyjechały zarówno w okresie komunizmu, jak i na początku lat 1990. ubiegłego wieku.       

Powyższe przypuszczenia znajdują potwierdzenie w danych. Jak dotąd, najwięcej wniosków złożono w konsulatach w Niemczech, Szwecji, Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. Najczęściej w Kolonii (52 wnioski) położonej w Zagłębiu Ruhry, gdzie znajduje się duże skupisko Polaków, następnie w Malmö (45), Berlinie (31), Sztokholmie (29), Chicago (16) i Monachium (16). Z kolei bezpośrednio do resortu wpłynęły 74 wnioski. Na wyciąganie kolejnych wniosków przyjdzie jednak poczekać, aż przepisy staną się szerzej znane. Można bowiem przypuszczać, że na obecną strukturę zainteresowania wpływ ma głównie to, jak rozprzestrzenia się informacja, że taka regulacja została wprowadzona.               

KM

* Więcej o emigracji pomarcowej w: Stola Dariusz (2000). Emigracja pomarcowa. „CMR Working Papers” nr 34. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracjami UW.