Co czwarty cudzoziemiec ubiegający się o ochronę międzynarodową w Polsce w roku 2011 złożył wniosek o status uchodźcy po raz kolejny (zob. Wykres 1). Dotyczyło to blisko 2 tys. osób, w zdecydowanej większości Czeczenów. Motywacją do ciągłego trwania w procedurze uchodźczej mogą być, z jednej strony, obawa lub niechęć przed powrotem do kraju pochodzenia, z drugiej, możliwość nieustannego korzystania ze świadczeń socjalnych w ośrodkach dla uchodźców. W świetle prawa, w stosunku do osób składających powtórnie wnioski o status uchodźcy nie zostaje automatycznie wstrzymana decyzja o wydaleniu, jednak służby rzadko decydują się na deportację takich osób.

Wykres 1. Kolejne wnioski o status uchodźcy w latach 2007-2011
jako % wszystkich wniosków

Źródło: dane Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Na pomoc socjalną dla poszukiwaczy azylu w Polsce składa się: zakwaterowanie w ośrodku dla cudzoziemców (jeden pokój na rodzinę lub kilka osób samotnych), wyżywienie zbiorowe (lub ekwiwalent pieniężny w wysokości 9 zł dziennie), jednorazowe świadczenie pieniężne w wysokości 140 zł na zakup ubrania i obuwia, 20 zł miesięcznie na zakup środków higieny osobistej, kieszonkowe w wysokości 50 zł miesięcznie, nauka języka polskiego i materiały do nauki, pomoce dydaktyczne dla dzieci, bilety na przejazdy w uzasadnionych wypadkach. Oprócz tego przysługuje im opieka medyczna - każda osoba kosztuje państwo 225 zł miesięcznie.

Wydatki na - relatywnie skromne - świadczenia dla azylantów w powtórnej procedurze stanowią znaczące obciążenie finansowe dla Skarbu Państwa. Sam koszt utrzymania cudzoziemca w ośrodku wynosi ok. 40 zł na dobę. Do tego dochodzą m.in. koszty świadczeń pieniężnych dla cudzoziemców czy usług medycznych. Jak szacuje Norbert Rafalik, kierownik ośrodka recepcyjnego w Białej Podlaskiej, są to kwoty rzędu co najmniej kilkunastu milionów złotych rocznie.

O intencjach imigrantów składających powtórne wnioski o azyl mogą świadczyć, częściowo, dane dotyczące aplikacji o abolicję. Wśród cudzoziemców uprawnionych do zalegalizowania pobytu w Polsce znalazły się bowiem osoby będące w dniu 1 stycznia 2010 r. w kolejnej procedurze uchodźczej. Z danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców za pierwsze pięć miesięcy trwania akcji regularyzacyjnej wynika, że zaledwie 61 takich osób zdecydowało się na skorzystanie z abolicyjnej szansy. Jak zapewnia rzecznik Urzędu, Ewa Piechota, przyczyną tak nikłego zainteresowania legalizacją pobytu w Polsce nie powinien być brak wiedzy o takiej możliwości. Do każdego ośrodka dla uchodźców zostali bowiem wysłani mentorzy kulturowi z Fundacji „Ocalenie”, mając za zadanie poinformować o abolicji wszystkich potencjalnie zainteresowanych. Specjalnie przeszkoleni w tym temacie zostali także pracownicy ośrodków.            

RS

Źródło danych szacunkowych: Rafalik N. (2012). „Cudzoziemcy ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy w Polsce - teoria a rzeczywistość (praktyka)”. CMR Working Paper 55/113. Warszawa: Ośrodek Badań nad Migracjami UW.