Polska i Niemcy - scenariusze rozwoju sytuacji migracyjnej

Dr Paweł Kaczmarczyk / Ośrodek Badań nad Migracjami UW

Punktem wyjścia do sformułowania poniższych scenariuszy rozwoju sytuacji migracyjnej była analiza trendów migracji z Polski do Niemiec w oparciu o szacunki GUS i cechy strukturalne polskiej migracji.

  Scenariusz status quo Scenariusz impulsu poakcesyjnego Scenariusz wyczerpywania się
potencjału migracyjnego*
Rozwój
sytuacji
migracyjnej
Kontynuacja obecnych tendencji, czyli podtrzymanie pozycji jako jednego z najważniejszych krajów docelowych i utrzymywanie się silnego popytu na pracę w tym kraju. W konsekwencji możliwy jest niewielki wzrost liczby polskich migrantów w Niemczech (częściowo za sprawą legalizacji osób już tam przebywających). Istotny wzrost skali odpływu z Polski generowany między innymi przez efekt psychologiczny związany z otwarciem niemieckiego rynku pracy, a także aktywną rekrutację siły roboczej w Polsce. W konsekwencji może nastąpić silne zwiększenie zasobu polskich migrantów w Niemczech. Możliwy niewielki wzrost skali migracji (na poziomie strumieni i zasobów), ale intensywność procesów mobilności będzie malała wraz z wyczerpywaniem się potencjału migracyjnego określonych grup osób oraz regionów ich pochodzenia.
Uwarunkowania Szybkie wyjście Niemiec z recesji, utrzymywanie się zróżnicowania stawek płac i warunków życia w Polsce i w Niemczech, relatywnie lepsza sytuacja na niemieckim rynku pracy, silny popyt zgłaszany na pracę Polaków w Niemczech (w „tradycyjnych” sektorach). Symboliczny i istotny efekt otwarcia rynku pracy, który może skłonić do wyjazdu wiele osób, które dotychczas nie rozważały takiej możliwości (analogicznie do sytuacji z lat 2004-2007); aktywny werbunek/rekrutacja polskich pracowników na potrzeby niemieckiego rynku pracy (istotna rola pośredników); zmiana profilu migrantów z Polski - zwiększenie udziału osób młodych oraz osób z wykształceniem wyższym. Utrzymywanie się efektu słabej koniunktury gospodarczej (mimo oznak przyspieszenia gospodarczego w RFN); postępujący proces konwergencji między Polską a Niemcami (przede wszystkim za sprawą pozytywnych trendów gospodarczych w Polsce); wychodzenie z recesji innych gospodarek unijnych - zwłaszcza brytyjskiej i irlandzkiej; kontynuacja obecnych trendów w odniesieniu do cech strukturalnych migrantów - wyjazdy osób słabiej wykształconych z określonych regionów kraju, co w krótkiej perspektywie doprowadzi do wyczerpania się potencjału migracyjnego (przede wszystkim ze względu na zmiany demograficzne). Efekty te mogą być wzmacniane przez potencjalne zwiększenie skali postaw i zachowań ksenofobicznych w Niemczech.
Skutki Możliwy wzrost liczby osób przebywających w Niemczech o 100-200 tys. w perspektywie 2015 r. Wzrost liczby Polaków przebywających w Niemczech do ok. 700 tys. w 2015 r. (niemal podwojenie zasobu z 2010 r.). Zwiększenie zasobu migracyjnego do ok. 500-520 tys. osób (o ok. 10 proc. w odniesieniu do 2008 r. i 20 proc. w odniesieniu do 2009 r.).

* Scenariusz najbardziej prawdopodobny. Więcej: Duszczyk M., Kaczmarczyk P.:

http://www.zds.kprm.gov.pl/userfiles/skutki_otwarcia_niemieckiego_rynku_....

Opublikowano w dodatku: Wkładka: / 29 Maj 2011